MAKİNA BAKIMINDA TİTREŞİM

Makinaların çalışma koşulları altında yaydıkları titreşim, onların durumları hakkında fikir vermektedir. Bu özellik sayesinde, tesis içerisinde yer alan makinaların titreşim değerlerinin sürekli veya periyodik olarak kontrol edilerek olası bir hatanın önceden fark edilmesi bakım alanında avantaj sağlamaktadır.

Bozulması beklenen makina veya parçaların yedeklerinin temin edilerek, zamanında değiştirilmesi sayesinde fabrika üretimi en az kayba uğramış olur.

Günümüzde bu yöntemle;

• Rulman
• Elektrik Motoru
• Kompresör
• Jeneratör
• Pompa
• Fan
• Dişli Kutusu
• Redüktör
• Türbin

ve diğer dönen aksama sahip makinalarda bakıma yönelik titreşim ölçümleri yapılmaktadır.

Makinadaki problemin ne olduğunu anlayabilmek için frekans analizi yapabilen ölçüm cihazlarına ihtiyaç vardır. Bilgisayar programı üzerinde tanımlanan tesis yapısı üzerinde ölçülecek makinalar ve ölçüm noktaları belirlenerek, veri toplama cihazına transfer edilmektedir. Bu sayede, veri toplama cihazı açıldığında üzerinde hangi makinanın hangi noktasında ne ölçümü yapılacağını göstermektedir. Kullanıcı bu ölçümleri (rota/tur) tamamladıktan sonra toplanan ölçüm verileri bilgisayara transfer edilir.

Bilgisayar üzerinde her noktada yapılan ölçümlerin kayıtları saklanmaktadır. Bu sayede, aynı noktada daha önce elde edilmiş ölçüm sonuçları ile yenileri karşılaştırılarak herhangi bir hata oluşup oluşmadığı anlaşılabilmektedir. Arıza tespiti için çeşitli (FFT, CPB, BCU, Cepstrum, Envelope vb.) analiz teknikleri bulunmaktadır.

Yukarıda belirtilen ölçümler el tipi bir cihazla periyodik aralıklarla yapılabileceği gibi, kritik makinaların izlenmesi için sürekli izleme ve analiz sistemleri de bulunmaktadır.

Belirlenebilecek arızaların bazıları şunlardır:

• Balanssızlık (dengesizlik)
• Kaplin ayarsızlığı (hizasızlık)
• Mekanik gevşeklik
• Eğik mil
• Eksantrisite
• Rulman arızaları
• Dişli çark arızaları
• Yağlama hataları
• Kayış sorunları
• Elektrik motorlarına özgü manyetik arızalar
• Akışla ilgili sorunlar (kavitasyon vb.)

Brüel & Kjær Vibro COMPASS sistemi gibi sürekli izleme ve analiz sistemleri çoğunlukla enerji, petrokimya, çimento ve demir-çelik gibi prosesin durmasının çok büyük kayıplara yol açabileceği sektörlerde kullanılmaktadır.

İLGİLİ STANDARTLAR

ISO 10816: Mekanik titreşimler -- Mutlak yatak titreşimlerinin ölçümü ile makina titreşimlerinin değerlendirilmesi.

ISO 7919: Mekanik titreşimler -- İzafi şaft titreşimlerinin ölçümü ile makina titreşimlerinin değerlendirilmesi.