SES GÜCÜ DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ

Pekçok üretici firma, uluslararası standartlar gereği ürünlerinin gürültü seviyesini belirtmek durumundadırlar. Fakat bunun için çoğu zaman ses basınç düzeyi değerini kullanmak yeterli değildir, çünkü bu değer kaynağa yaklaştıkça artan, kaynaktan uzaklaştıkça azalan bir parametre olup, ölçüm yapılan ortamın özelliklerine göre de değişiklik göstermektedir. Bu durumda hesaplanması gereken değer ürünün Ses Gücü Düzeyi - Lw'dir.

Bir kaynağın ses gücü düzeyi, o kaynaktan birim zamanda yayılan ses enerjisinin toplamıdır.

Ses gücü ölçümlerinde iki yöntem izlenebilmektedir :

• Ses basıncı tabanlı ölçüm yöntemi
• Ses şiddeti tabanlı ölçüm yöntemi

Ses basıncı yönteminde, kaynağın etrafında oluşturulan hayali yüzeylerin üzerinde çeşitli ölçüm noktaları tanımlanarak, mikrofonlar bu noktalara konumlandırılır. Bu hayali yüzeyler dikdörtgen prizma veya yarıküre olarak seçilmektedir. Seçilen yüzeyin biçimi, ölçüm için gerekli mikrofon sayısını da etkiler (3 ila 12 adet).

Ölçümlerin yapılabileceği mekanların özellikleri ilgili standartlarda belirtilmekledir. Burada başlıca belirleyici özellikler şunlardır:

• Test edilecek ürünün boyutları
• Testin yapılacağı frekans aralığı
• Test edilecek en sessiz ürünün ses gücü düzeyi

Bu özellikler test odasının boyutlarını, geriplan gürültü seviyesini, duvarlarda kullanılacak yutucu veya yansıtıcı malzemenin karakteristiğini belirlemektedir.

Ses şiddeti yönteminde kaynağın etrafında oluşturulan hayali yüzeylerin üzerinde ses şiddeti probu kullanılarak ölçümler yapılmaktadır. Bu yüzeyden dışarı doğru yayılmakta olan ses şiddeti vektörü hesaplanıp yüzey alanıyla çarpılması sonucu ses gücü düzeyi elde edilmektedir.

Hangi yöntemi kullanmalı?

Ses basıncı yöntemi ile ölçümler (yeteri kadar mikrofon mevcutsa) çok kısa sürede tamamlanmaktadır. Fakat bu ölçümlerin yapılacağı mekanın akustik özelliklerinin oldukça iyi olması gerekmektedir.

Ses şiddeti yöntemi ile yapılan ölçümlerde tüm yüzeylerin tek bir probla teker teker taranması gerektiği için çok daha uzun zaman almaktadır. Ses şiddeti probunun maliyeti de bir mikrofon veya ses ölçüm cihazından yüksektir. Buna karşılık ölçümlerin yapılacağı mekan çok büyük yatırım gerektirmez. Bu ölçüm yöntemi ile ses gücü düzeyi ile birlikte, ürünün gürültü haritasını da elde etmek mümkündür.

İLGİLİ STANDARTLAR

ISO 3740 Serisi (3741 - 3747): Gürültü kaynaklarının ses gücü seviyelerinin tayini (ses basıncı tabanlı)

ISO 9614: Ses şiddeti kullanılarak gürültü kaynaklarının ses gücü seviyelerinin tayin edilmesi

IEC 60704 Serisi: Ev ve benzeri yerlerde kullanılan elektrikli cihazlardan hava ile yayılan akustik gürültünün belirlenmesi için deney kodu

EN 12102: İklimlendirme cihazları, sıvı soğutma paketleri, ısı pompaları ve nem gidericilerin ses gücü seviyesinin belirlenmesi

EN 15036: Isıtma kazanları - Isı jenaratörlerinden hava ile iletilen gürültü emisyonları için deney kuralları